[vc_row][vc_column][vc_column_text]
පුරා මාස 06 කටත් අධික කාලයක් සීත දේශගුණයෙන් යුත් කැනඩාව වැනි රටක ජීවත් වන අපි උණුසුම් කාලගුණයක් දැනුණු විගස පිටතට ගොස් ඇවිදීමට, ගංගා, විල් ආශ්‍රිතව ක්‍රීඩා කිරීමට, විවිධ එළිමහන් ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදීමට දැඩි කැමැත්තක් දක්වමු. මෙවැනි අවස්ථාවන් ගත කිරීම සඳහා හිතවතුන් කීප දෙනෙකු එක් වන ඒ අයුරින් කාණ්ඩ ගැසෙන පිරිස කලබලකාරී නගරයෙන් මඳක් ඈත් වී නිදහස් තැන් සොයා යාම සුලබ සිදුවීමකි. මෙම සංචාරයන්හි ගමනාන්තය බොහෝ විට කොටේජ් නිවස්නයකින් එසේත් නැතිනම් නිවාඩු නිකේතනයකින් කෙළවර වේ. ග්‍රීෂ්ම ඍතුව සඳහා පහසුකම් සහිත කොටේජ් නිවස්නයක් වෙන් කරගැනීම ඉතාමත් අපහසු කරුණක් වන අතර බොහෝ විට මෙවැනි ගමන් සංවිධානය කිරීමේදී ඒ සඳහා සෑහෙන කොටේජ් නිවසක් පෙර වසරේදීම වෙන් කර ගැනීම සිදුකළ යුතු වේ. එසේ නොමැති වුවහොත් සංචාරක කලාප තුළ සති අන්තයන් සඳහා කොටේජ් නිවසක් වෙන් කර ගැනීම සිහිනයක් පමණක් විය හැකියි.
ඒ කෙසේ වුවත් අද මා ඔබට ඉදිරිපත් කිරීමට සූදානම් වන්නේ ‘කොටේජ් නිවාසයක සාඩම්බර හිමිකරුවකු’ වීම සඳහා අනුගමනය කළ යුතු ක්‍රියා පටිපාටිය පිළිබඳවයි.
ආයෝජනයක් ලෙස නිවාඩු නිකේතනයක් මිල දී ගැනීම සුදුසුද?
පසුගිය දශකය පුරා කැනඩාවේ දේපළ වෙළඳාම් ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ සලකා බැලීමේදී නිවාඩු නිකේතන ලෙස හෝ වෙනත් අන්දමින් හෝ ආයෝජන ලෙස අමතර නිවස්න මිල දී ගැනීම ඉහළ ගොස් ඇති බව පෙනී යයි. 2005 වසරේදී මූල්‍ය ආරක්ෂාව පිළිබඳව වූ ආයතනයක් සිදුකළ සමීක්ෂණයකින් හෙළිදරව් වී ඇත්තේ පරිහරණයට නිවසක් හිමි 16% ක් (මිලියන 2.1 ක පිරිසක්) සතුව ආයෝජනයක් ලෙස දෙවන නිවාසයක්ද පවතින බවකි. 2005 දී සිදුකළ එම සමීක්ෂණයෙහි සංඛ්‍යාලේඛන ඒ ආකාරයේ වේ නම් අද වන විට එම තත්ත්වය තවත් වර්ධනය වී ඇති බව පැහැදිලි කරුණකි.
කොටේජ් නිවස්නයක් මිල දී ගැනීමට සැරසෙන බොහෝ දෙනෙකු තුළ ප්‍රථමයෙන්ම ඇතිවන කුතුහලය වන්නේ ආයෝජනයක් ලෙස කොටේජයක් මිල දී ගැනීම සුදුසුද නැද්ද යන්නයි. ඇත්තෙන්ම මෙය කොටේජ් නිවස මිල දී ගන්නාගේ අරමුණු මත රඳා පවතින්නකි. මෙහිදී ඔබ එම නිවස්නය මිල දී ගන්නේ ඔබගේ විනෝදාස්වාදය හා පෞද්ගලික පරිහරණය සඳහා පමණක් නම් එය නඩත්තු කිරීමේ සම්පූර්ණ වගකීම ඔබ සතු වේ. එසේ නොමැති නම් එය වෙනත් සංචාරකයින් සඳහාද කුලී පදනමට ලබා දීමට මිල දී ගන්නේ නම් එයින් කොටේජයේ අදාළ වියදම් පියවා ගැනීමට හැකිවනු ඇත. කෙසේ වුවත් කැනඩාවේ දේපළ වෙළඳපොළ දිනෙන් දින ඉහළ යන තත්ත්වය යටතේ ඉහත කවර ආකාරයෙන් වුවත් ඔබ කරන ආයෝජනය ප්‍රයෝජනවත් එකක් බව නම් කිව හැකිය.
මෙහිදී ආයෝජනයක් ලෙස කොටේජයක් මිල දී ගැනීම පිළිබඳව අපි සලකා බලමු.
ආයෝජනයක් ලෙස මිල දී ගැනීමේදී එය අපට හිසරදයක් නොවන ආකාරයේ දේපළක් වීම ප්‍රධාන කරුණ වේ. පදිංචි නිවසට අමතරව කොටේජ් නිවසක් මිල දී ගෙන එය සඳහා යන වියදම් (නිවාස ණය, රක්ෂණ, පසුතල පහසුකම් සහ නඩත්තු සඳහා යන වියදම් ආදිය) ඔබටම දැරීමට සිදුවුවහොත් එය කිසි ලෙසකින් යහපත් තත්ත්වයක් යැයි කිව නොහැකියි. එනිසා ආයෝජනයක් ලෙස මිල දී ගන්නා කොටේජ් නිවස සංචාරකයින් සඳහාද කුලියට දීමට හැකි අන්දමේ එකක් වීම සෑම අතින්ම සුදුසු වේ. (ඔබ වාසය කරන නිවසට අමතරව තවත් නිවසක් නඩත්තු කිරීමට තරම් සෑහෙන ආදායමක් ඔබ සතු නම් මෙය අදාළ නොවේ) අනෙක් කරුණ නම් අවශ්‍ය ඕනෑම මොහොතක විකුණාගත හැකි දේපළක් ලෙස එම දෙවන නිවස පැවතීම වේ.
සුදුසු ස්ථාන
කොටේජයක් මිල දී ගැනීමේදී එය සුදුසුදැයි තීරණය කිරීමේ ප්‍රබලම සාධකය ලෙස කොටේජය පිහිටි ස්ථානය දැක්විය හැකියි. සංචාරකයින් නිතර යන එන නයගරා, ඇල්ගොන්කුයින්, ටොබර්මොරි සහ වෙනත් එවැනි සංචාරක කලාපයක පිහිටි කොටේජ් නිවසක් මිල දී ගැනීමේදී නිවසේ තත්ත්වය පිළිබඳව හැර වෙනත් සුදුසුකම් පිළිබඳව සොයා බැලීම එතරම් අවශ්‍ය නොවේ. මන්ද යත් මෙවන් ස්ථාන කරා පැමිණෙන්නන් අවට සිරි නරඹමින් නොයෙකුත් ස්ථාන වෙත ගොස් නැවතීමට පමණක් කොටේජයට පැමිණෙන හෙයිනි. එහිදී එළිමහන් ක්‍රියාකාරකම් සඳහා ඔවුනට වැඩි කාලයක් ඉතිරි නොවේ. එහෙත් මෙවැනි ප්‍රදේශ තුළ කොටේජ් වැනි නිවාඩු නිකේතන බහුල නොවන බව කිව යුතු අතර ඒ වෙනුවට හෝටල සහ මොටෙල වැනි නවාතැන් පහසුකම්ද ඇල්ගොන්කුයින් වැනි ප්‍රදේශවල කඳවුරු ගැසීමද (camping) බහුලව දක්නට ලැබේ.
එනිසා කොටේජයක් මිල දී ගැනීමේදී වඩා සුදුසු වන්නේ ඉහත අන්දමේ සංචාරක කලාපවලින් තොර නිදහස් පරිසරයක පිහිටි ස්ථානයක් ඒ සඳහා තෝරා ගැනීමයි. මෙහිදී නිවසේ තත්ත්වය පිළිබඳව මෙන්ම තවත් බාහිර කරුණු රැසක් පිළිබඳව ඔබේ අවධානය යොමු කරලීම සුදුසු වේ.
වැවකට, ගඟකට මායිම් වන සේ පිහිටීම, එම පිහිටීම තුළ ඇති ආරක්ෂිත බව, අවම වශයෙන් වෙරළකට (beach) ආසන්නව පිහිටීම, එළිමහනේ ගැවසීමට ඇති ඉඩකඩ, බෝට්ටු සඳහා තටාග අංගනයක් පිහිටීම (dock for a boat) වාහන කීපයක් නවතා තැබීමට ඇති පහසුකම් ආදිය දැක්විය හැකියි. මීට අමතරව සංචාරක කලාපයකින් බැහැර ස්ථානයක පිහිටි කොටේජයක් මිල දී ගන්නේ නම් එය නාගරික සීමාවේ සිට පැය 2 කට අඩු කලකින් ළඟා විය හැකි ස්ථානයක පිහිටා ඇත්නම් අමතර වටිනාකමක් එක්වන බවද කිව යුතුයි.
විශේෂයෙන්ම කොටේජයක් මිල දී ගැනීමේදී සැලකිල්ල යොමු කළ යුතු ප්‍රධාන කරුණ ලෙස ශීීත කාලය දැක්විය හැකියි. කොටේජ පිහිටි බොහෝ ප්‍රදේශ කරා ශීත කාලයේදී ළඟා වීම තරමක් දුෂ්කර වන අතර මේ කාලය තුළදී සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම පිළිබඳවද බලාපොරොත්තු තබාගත නොහැකියි. එනිසා එම කාලය තුළදී කොටේජයේ නිවාස ණය ඇතුළු කුදුමහත් සියලූ කටයුතු ඔබ විසින් දැරිය යුතු වෙයි. මෙය සැලකිල්ලට ගෙන අවුරුද්දේ සෑම ඍතුවකදීම පරිහරණය කළ හැකි ආකාරයේ ස්ථානයක පිහිටි නිවාඩු නිකේතනයක් මිල දී ගැනීමට හැකි වුවහොත් එය ඔබට ලැඛෙන විශාල වාසියක් බවද කිව හැකියි. උදාහරණයක් ලෙස සීත ඍතුවේදී හිම ක්‍රීඩා ආදිය බහුල පරිසරයක කොටේජය පිහිටා ඇත්නම් ඒ සඳහා ලැදි පිරිසට කුලියට දීමෙන් වසර පුරා ආදායමක් ලබා ගැනීමට හැකි වේ.
නිවාඩු නිකේතනයක හිමිකාරිත්වය
නිවාඩු නිකේතනයක් ලෙස යම් ස්ථානයක් මිල දී ගැනීමට පෙර ඒ සඳහා අවශ්‍ය මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන සැකසෙන අන්දම පිළිබඳව සොයා බැලීම වටී. මන්ද යත්, කාලය හා ශ්‍රමය වැය කර සිතට ගැළපෙන සුදුසු ස්ථානයක් සොයාගැනීමෙන් පසු එය මිල දී ගැනීම සඳහා ඔබ සුදුසුකම් නොලැබුවහොත් එයින් සිතට මෙන්ම ගතටද බලවත් පීඩාවක් දැනිය හැකි හෙයිනි.
කොටේජයක් මිල දී ගැනීමේදී දෙආකාරයකින් එය සිදුකළ හැක.
- සම්පූර්ණ හිමිකාරිත්වය සහිත ස්ථානයක් ලෙස
- අසම්පූර්ණ හිමිකාරිත්වය සහිත ස්ථානයක් ලෙස
මෙහි සම්පූර්ණ හිමිකාරිත්වය සහිත ස්ථානයක් ලෙස මිල දී ගැනීම යනුවෙන් අදහස් වන්නේ එම නිවාඩු නිකේතනයේ තනි හිමිකරු ලෙස ඔබ පත්වීමයි. එහිදී නිවාස ණයෙහි සිට සියලූම වියදම් දැරීමේ තනි වගකීම ඔබ සතු වේ.
එහෙත් අසම්පූර්ණ හිමිකාරිත්වය (Fractional ownerships or Co-ownerships ) යනුවෙන් අදහස් කෙරෙන්නේ නිවාඩු නිකේතනය තවත් පාර්ශ්වයක් හා ඛෙදාගැනීමයි. Fractional ownerships හිදී ඔබ කොටේජ් නිවස්නය මිල දී ගනු ලබන්නේ වසරින් භාගයක කාලයක් සඳහා පමණි. Co-ownerships යනුවෙන් අදහස් කෙරෙන්නේ හවුල් උරුමයක් සහිත වීම වේ. ඇත්තෙන්ම මෙම ක්‍රම සෑම විටෙකම සෑම අයෙක් වෙතම සාර්ථක නොවන බවද සිහි තබා ගැනීම වටී. තනිව කොටේජ් නිවස්නයක් මිල දී ගැනීමට නොහැකි නම් තම හිතවතෙකු, නෑදෑයෙකු වැනි විශ්වාසවන්ත අයෙකු සමග පමණක් මේ අන්දමින් අසම්පූර්ණ හිමිකාරිත්වය සහිත නිවාඩු නිවස්නයක් හිමිකර ගැනීම සුදුසු වේ.
මෙහිදී ඔබගේ නීතිඥයා ලවා ඒවා සම්බන්ධව ඇති ලිපි ලේඛන හා ගිවිසුම් පිළියෙල කර ගැනීම සුදුසු වේ. එම ගිවිසුම් තුළ එක් එක් හිමිකරුවාට කොටේජ් නිවස්නය භාවිත කළ හැකි කාල සීමාවන්, නිවාස ණය, නඩත්තු, දේපළ බදු, රක්ෂණ ආදි විවිධ වියදම් ඛෙදී යන ආකාරයන්, කොටේජ් නිවස්නයේ පාලනය, පිරිසිදු කිරීම ආදිය සිදුකෙරෙන ආකාරයන්, අනපේක්ෂිතව පැමිණෙන වියහියදම්වලදී මූලිකත්වය ගතයුතු ආකාරයන් මෙන්ම මෙම නිවාඩු නිකේතනය හිමිකරුවකු විසින් භාවිත කිරීමේදී අනුගමනය කළ යුතු ආකාරයන් පිළිබඳව පැහැදිලිව සටහන් වී තිබිය යුතුයි.
කොටේජ් නිවස්නයක් සඳහා නිවාස ණය
මේ ආකාරයේ දේපළක් මිල දී ගැනීම සඳහා නිවාස ණය ඉල්ලූම් කිරීමේදී ණය දෙන ආයතන (lenders) විසින් එම දේපළ කුමන ආකාරයේ එකක්දැයි යන්න පිළිබඳව සැලකිල්ල යොමු කරයි.
එනම්, ඔබ මිලදී ගන්නා දේපළ cottage, ski chalet, cabin etc…. වැනි විනෝද කටයුතු සඳහා යොදාගන්නක්ද එසේත් නොමැති නම් විශ්‍රාමිකයන් සඳහා ඇති වැඩිහිටි නිවාස, සිසුන් සඳහා භාවිත කෙරෙන ශිෂ්‍ය නිවාස හෝ වෙනත් පාර්ශ්වයක් සඳහා දීර්ඝකාලීනව කුලියට දීමට සූදානම් වන කුලී නිවාසයක්ද යන්න පිළිබඳවයි. එමෙන්ම දෙවනුව ඔබ මිල දී ගනු ලබන නිවස ඔබේ පවුලේ අයෙකු වෙත කුලී පදනමෙන් තොරව ලබාදෙන්නට අදහස් කරන්නේ නම් ඒ පිළිබඳවද ණය දෙන ආයතනය සිය අවධානය යොමු කරයි.
ඉහත කුමන ආකාරයේ වුවද ඔබ දෙවනුව (එක් නිවසක් ඔබ සතුව ඇත්නම්) මිල දී ගනු ලබන නිවස සඳහා ණය දෙන ආයතන හා රක්ෂණ ආයතන විසින් ගිවිසුම් සකස් කෙරෙන්නේ එකම ආකාරයකට බවද කිව යුතුය. මෙහිදී ඔවුන් ඔබගේ දෙවන දේපළ පිළිබඳව සෑම විටම සැකයෙන් බැලීම සාමාන්‍ය තත්ත්වයකි. ණය ලබාගන්නා තැනැත්තා කිසියම් ආකාරයකින් මූල්‍යමය වශයෙන් පරිහානියකට ලක්වුවහොත් බොහෝ විට පළමු නිවස පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු කිරීම සිදුවන නිසා මෙවැනි තත්ත්වයක් දැකිය හැකියි.
එහිදී ණය දෙන ආයතන විසින් ගැනුම් කරුවා විසින් මූලික නිවස සඳහා ගෙවීමට ඉතුරු වී ඇති මුදලත් මූලික නිවස සඳහා මාසිකව යන වියහියදම් ආදියත් පිළිබඳව විශේෂ සැලකිල්ල යොමු කරන අතර ගැනුම් කරුවාගේ ක්‍රෙඩිට් තත්ත්වය ඉතාමත් හොඳ තත්ත්වයක තිබීම කෙරෙහිද දැඩි අවධානය යොමු කරයි. බොහෝ ණය දෙන ආයතන විසින් ඒ ඒ ආයතන සඳහාම විශේෂිත වූ ක්‍රියාපටිපාටීන් දෙවන නිවාස ණය අනුමත කිරීමේදී යොදාගන්නා බවද පෙනේ.
මෙහිදී ඔවුන් ඔබ විසින් කුලියට දීම සඳහා මිල දී ගනු ලබන දෙවන නිවාසය Type A ලෙසිනුත් විනෝදාස්වාදය සඳහා ලබාගන්නා කොටේජ් වැනි නිවාස Type B ලෙසටත් හඳුන්වනු ලබයි.
මෙම Type A දේපොළ සඳහා ණය ගැනීමේදී මූලිකව ඔබගේ ක්‍රෙඩිට් ස්කෝර් තත්ත්වය සලකා බැලෙන අතර ඊට අනුව 5% ක් වූ අවම Down Payment මුදලක් යොදා එසේත් නොමැති නම් 95% ක් දක්වා වූ ණයක් ලබාගෙන නිවාස ණය අනුමත කරගත හැකි වේ. මෙම ණය මුදල වසර 25 කින් ගෙවෙන ලෙස (amortization period) ලබා ගත හැකි අතර හොඳින් ගෙවීම් කටයුතු සිදුකෙරෙන විට එම දේපළ 90% දක්වා refinance කිරීමටද හැකිය.
එහෙත් Type B දේපොළක් මිල දී ගැනීමේදී අනිවාර්යයෙන්ම ණය දෙන ආයතනය විසින් ඔබට 90% ක් දක්වා පමණක් ණය ලබාදෙනු ලැබේ. එනම් 10% ක amortization period මුදලක් ඔබ යෙදිය යුතු වේ. මෙහිදී down Payment ලෙස ඔබට ලැඛෙන කාලය උපරිමය වසර 25 ක් වන අතර ගැනුම්කරුවාගේ ක්‍රෙඩිට් ස්කෝරය හා යොදනු ලබන ඩවුන් පේමන්ට් මුදල මත එම කාලසීමාව අඩු විය හැකි බවද සිහිතබාගත යුතු වේ. එපමණක් නොව මෙම දෙවන නිවස කිසිදු විටෙක refinance කිරීමේ හැකියාවක් නොමැත. මෙහිදී ණය ඉල්ලූම් කරන තැනැත්තාගේ හෝ පිරිසගේ ක්‍රෙඩිට් ස්කෝරයේ අගය දැඩි සැලකිල්ලට භාජන කෙරෙන අතර ඉහත 10% ක ඩවුන් පේමන්ට් මුදලකට යටත්ව Type B දේපළක් සඳහා ණයක් අනුමත කර ගැනීමට ඉතාමත් හොඳ තත්ත්වයේ (excellent) ක්‍රෙඩිට් ස්කෝරයක් ඔබ වෙත තිබිය යුතු වේ. එහෙත් ඔබ යොදන ඩවුන්පේමන්ට් ප්‍රතිශතය ඉහළ නැංවිය හැකි නම් (35%, 40% වැනි ඉහළ අගයකට) ණය අනුමත කරගැනීම පහසු වේ.
අප ඉහත සඳහන් කළ අන්දමේ co-ownerships or fractional ownerships ලෙසින් හවුලේ Type B දේපළක් මිල දී ගැනීමේදී නිවාස ණයක් අනුමත කර ගැනීම වඩාත් අපහසු වේ. මන්ද යත්, ඒ ආකාරයේ හවුල් ව්‍යුහයන් දෙදරා යෑමකට ලක් වුවහොත් ණය පියවීමේදී ගැටලූ මතුවන හෙයින් සෑම විටම ණය දෙන ආයතන එබඳු හවුල් දෙස සැකයෙන් බලයි.
ඉහත කරුණු සියල්ල දෙස විමසිලිමත්ව බැලීමේදී කොටේජයක් හෝ එවැනි නිවාඩු නිකේතනයක් හිමිකර ගැනීම තරමක දුෂ්කර කටයුත්තක් ලෙස ඔබට පෙනී යා හැකි වුවත් එසේ අධෛර්යමත් විය යුතු නැත. විනෝදාස්වාදය සඳහා ස්ථානයක් ලබා ගැනීමේ දැඩි වුවමනාවකින් ඔබ පෙළේ නම් ඒ සඳහා කළ යුතු නුවණැතිම කාර්යය වන්නේ අඩු මිලකින් යුතු දේපොළක් තෝරා ගැනීමයි. ජල මූලාශ්‍රයකට මුහුණ දා හෝ ඒ ආසන්නව ඇති තරමක් හොඳ තත්ත්වයේ ඇති නිවසක් මේ සඳහා තෝරා ගැනීම සුදුසු වේ. නිවස තරමක් පැරණි වුවත් අලූත්වැඩියාවන් තුළින් ඒවා ප්‍රතිසංස්කරණය කර ගැනීමෙන් වැඩි වාසි හා වැඩි ආකර්ෂණයක් ලබාගැනීමට හැකි වේ. එපමණක් නොව, ඩොලර් ලක්ෂ 2 ට අඩු නිවසක් තෝරා ගැනීම තුළින් යෙදිය යුතු ඩවුන්පේමන්ට් අගය, මාසිකව ගෙවිය යුතු නිවාස ණය අනුපාතය ආදිය ඔබට පහසු වන අන්දමින් සකසා ගැනීමටද හැකි වනු ඇත.
මේ නිසා ඔබත් නිවාඩු ගත කිරීමට මෙන්ම ආයෝජනයක් ලෙස කොටේජයක් මිල දී ගැනීමට සිතන්නේ නම් ඒ පිළිබඳව ඔබගේ දේපොළ වෙළඳාම් අලෙවි නියෝජිතවරයා සමග මෙන්ම නිවාස ණය ලබාගන්නා ආයතනය සමගද සාකච්ඡා කිරීමට අමතක නොකරන්න.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
Gamini Abeysinghe – ABR, Certified Negotiation Expert
ඔන්ටේරියෝ නිවාස හා දේපොළ වෙළඳාම් සංගමයෙහි
බලයලත් දේපල හා නිවාස වෙළඳාම් අලෙවි නියෝජිත
Tel: 1-416 822 2789
Email : shinko@rogers.com
Web : www.gaminiabeysinghe.com
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]